Λίγα πράγματα με έχουν προβληματίσει στην καριέρα μου ως ψυχοθεραπευτής, τόσο όσο η έννοια της αχαριστίας. Πριν μερικές εβδομάδες, ένας από τους πελάτες μου με ρώτησε ευθέως «γιατί ο κόσμος δε δείχνει εκτίμηση σε αυτά που του προσφέρουμε…γιατί είναι αχάριστος;». Με μεγάλη έκπληξη ανακάλυψα πως δεν μπορούσα να του απαντήσω άμεσα, και έτσι αρκεστήκαμε στο να εξερευνήσουμε τη σχέση στην οποία αναφερόταν (το οποίο και ήταν ούτως ή άλλως χρησιμότερο από το να καταφύγουμε στην εδραίωση μιας γενικότερης θεωρίας). Παρόλα αυτά, μετά το τέλος της συνεδρίας, ένας γενικότερος προβληματισμός με κυρίευσε και υπέκυψα στον πειρασμό να αναζητήσω μια ευρύτερη και πιο κοινωνική κατανόηση του φαινόμενου.
Το πρώτο που συνειδητοποίησα, ήταν πως ο όρος αχαριστία χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον στο πλαίσιο κοντινών προσωπικών σχέσεων. Τέτοιες σχέσεις είναι οι οικογενειακές, οι ερωτικές και οι φιλικές. Ως εκ τούτου σπάνια θα ακούσουμε κάποιον στον εργασιακό μας χώρο να κατονομάζει κάποιον συνάδελφο ως «αχάριστο» επειδή δεν επέδειξε ευγνωμοσύνη ή ανταπόδοση για κάποια παροχή…το πιο συνηθισμένο θα ήταν να τον χαρακτηρίσει «ασυνεπή». Αυτό με κάνει να υποθέτω πως αχάριστους θεωρούμε ανθρώπους με τους οποίους είμαστε κοντά, από τους οποίους έχουμε προσδοκίες και τους οποίους εμπιστευόμαστε· συνεπώς, ο πόνος και η οργή που βιώνουμε είναι σχεδόν σαν προδοσία.
Η δεύτερη συνειδητοποίησή μου, η οποία προήλθε κυρίως από την προσωπική και κλινική μου εμπειρία, είναι το πως σπάνια κάποιος παραδέχεται ότι έχει υπάρξει αχάριστος. Μία ανασκόπηση σε διάφορα περιστατικά, μου υπενθύμισε πως ο κατηγορούμενος συνήθως ισχυρίζεται ότι είτε δε ζήτησε ποτέ αυτά που του παρείχε ο κατήγορος (πράγμα που συχνά ακούγεται από τα παιδιά προς τους γονείς), ή δε θεώρησε αυτά που πήρε αρκετά σημαντικά, ή ακόμη και πως αχαριστία επέδειξε ο άλλος (πράγμα πολύ συνηθισμένο στις ερωτικές σχέσεις). Τα παραπάνω με οδηγούν στο συμπέρασμα πως εάν δεν υπάρχει ρητή και γραπτή συμβολαιογραφική πράξη που να ορίζει τις υποχρεώσεις του ενός προς τον άλλον, ο κίνδυνος του να θεωρηθεί κάποιος αχάριστος είναι ουσιαστικά αναπόφευκτος. Και επειδή με τους κοντινούς μας ανθρώπους συμβόλαια δεν κάνουμε, καλό θα είναι που και που όχι μόνο να τους ρωτάμε τι χρειάζονται από εμάς και να ζητάμε αυτά που εμείς χρειαζόμαστε, αλλά και να αναλαμβάνουμε την ευθύνη για όσα οικιοθελώς τους προσφέρουμε.
Βασίλης Αντωνάς (Εφημερίδα Κηφισιά 2007)
3 σχόλια:
Θα πάω ένα βηματάκι πιο πέρα τη σκέψη σου (μιλώντας από προσωπική μου εμπειρία).
Φαντάζεσαι πόσο πολυπλοκότερο μπορεί να γίνει το εν λόγω θέμα όταν ένας άνθρωπος έχει προσφέρει παραπάνω απ' αυτά που μπορεί να του αναλογούν, παραπάνω από αυτά που εντός πολλών εισαγωγικών "θα έπρεπε" σε κοντινούς του ανθρώπους, εκείνοι να γυρίζουν μια μέρα και να του λένε "Είσαι εαυτούλης, την πάρτη σου κοιτάς, δεν σε νοιάζει για μας" (κ.λπ.)??
Κατά τη γνώμη μου, το θέμα έγκειται στο πόση ελευθερία με τη συμπεριφορά μας παραχωρούμε στους άλλους να μας φερθούν έτσι, είτε από μηχανισμούς άμυνας είτε από συνήθεια είτε από οτιδήποτε.
Ο καθένας σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να αναλαμβάνει την κυριότητα του εαυτού του ως ενήλικος και να δείξει μέχρι που επιτρέπει σε αυτά τα κοντινά πρόσωπα να του λένε τέτοια πράγματα.
Και αν θεωρήσουμε ότι ο πρώτος κάνει κάποια ψυχοθεραπεία, πες μου, η οικογένεια που λέει αυτά τα "τρελά", τι πρέπει να κάνει??
Φιλικά.
Αγαπητή mafioza,
Έχεις πάει τη σκέψη μου περισσότερο από "ένα βηματάκι πιο πέρα" και έχεις καταπιαστεί με ένα αντικείμενο για το οποίο εδώ και καιρό θέλω να γράψω: Την οριοθέτηση!
Αυτό που με έχει σταματήσει, είναι το γεγονός πως οι περιορισμοί λέξεων που υπάρχουν στις δημοσιεύσεις σε εφημερίδα (περίπου 300) δεν μου επέτρεπαν ούτε καν μία στοιχειώδη ανάπτυξη.
Θα πάρω όμως την ευκαιρία που μου προσφέρεις (και σε ευχαριστώ για αυτό) και σύντομα θα παρουσιάσω τις απόψεις μου επί του θέματος στο blog.
Να είσαι καλά,
Βασίλης
Ωραία!
Θα περιμένω εναγωνίως για την τοποθέτησή σου χεχε!
Δημοσίευση σχολίου