Άδειες νίκες

Μία από τις πιο περιοριστικές και βλαβερές συνήθειες στο ρεπερτόριο των ανθρωπίνων συμπεριφορών, είναι η ανάγκη να έχουμε δίκιο. Είτε πρόκειται για τις επαγγελματικές μας επιλογές, τις πολιτικές μας πεποιθήσεις και κυρίως τις προσωπικές μας σχέσεις, πολλές φορές αγνοούμε παντελώς το ποια έκβαση θα ωφελούσε τους εμπλεκόμενους σε μία διένεξη και επικεντρωνόμαστε στο να αποδείξουμε στον άλλον, πως έχει άδικο.
Ένα από τα τραγικότερα και συνάμα αστειότερα σημεία, όπου μπορούμε να παρατηρήσουμε αυτή την ανθρώπινη συμπεριφορά, είναι οι δρόμοι. Σίγουρα όλοι μας θα έχουμε δει πολλές φορές οδηγούς να τσακώνονται για το παραλίγο ατύχημα που έλαβε χώρα μεταξύ τους. Συνήθως ο διαπληκτισμός διαδραματίζεται κάτω από συνθήκες που εγκυμονούν περισσότερους και σοβαρότερους κινδύνους από αυτούς που μόλις αισίως απέφυγαν (δηλαδή είτε οδηγώντας ο ένας πλάι στον άλλον επικίνδυνα, είτε σταματώντας σε επικίνδυνα σημεία για να τσακωθούν, είτε ακόμη χειροδικώντας ο ένας πάνω στον άλλον). Υπάρχουν δύο πράγματα τα οποία είναι απολύτως βέβαια σε αυτές τις περιπτώσεις: Κανείς από τους εμπλεκόμενους δε θα ωφεληθεί από τη διένεξη και κανείς δε θα συμμορφωθεί παραδεχόμενος το λάθος του, ακόμα και αν κείτεται ξυλοδαρμένος σε κάποιο πεζοδρόμιο.
Με αφορμή το παραπάνω παράδειγμα, ίσως αξίζει να αναλογιστούμε πόσες φορές συμβαίνει κάτι παρόμοιο με κοντινά μας πρόσωπα. Πόσες φορές η αίσθηση αδικίας ξεχειλίζει, το αίμα βράζει και ο θυμός μάς κυριεύει και έτσι ξεκινά το γαϊτανάκι του καβγά, το οποίο αποτελείται από τρεις πράξεις: Τον πρόλογο (δηλαδή το χρόνο που μοναχικά ο καθένας παλεύει με τον πληγωμένο εγωισμό του), το κυρίως θέμα (δηλαδή ο καβγάς) και τον επίλογο, ο οποίος μπορεί να κρατήσει και περισσότερα από τα προκαταρκτικά (δηλαδή το διάστημα που ο ένας κρατάει μούτρα στον άλλο).
Αν και πολλές φορές οι καβγάδες καθαρίζουν την ατμόσφαιρα και εκτονώνουν τις σχέσεις, αξίζει να παρατηρήσουμε ορισμένες παραμέτρους. Η πρώτη από αυτές είναι η συχνότητα. Η δεύτερη είναι η ένταση. Η τρίτη είναι ο χρόνος που χρειάζεται για να επανέλθει η σχέση στα φυσιολογικά της πλαίσια. Τέλος, χρήσιμο θα είναι να εντοπίσουμε τους ρόλους που αναλαμβάνει ο καθένας. Δηλαδή αν κάποιος είναι πάντα το θύμα και κάποιος πάντα ο θύτης, τότε αυτό έχει να μας πει κάτι για το πόσο εξυπηρετείται ο καθένας από αυτούς τους ρόλους.
Με τα παραπάνω στο μυαλό, ας προσπαθήσουμε λοιπόν όλοι να αποφύγουμε τις άδειες νίκες και ας κοιτάξουμε σε βάθος τα κίνητρα και τα αίτια που οδηγούν μία ουσιαστικά βλαβερή συμπεριφορά. Το πρόβλημα μπορεί να έγκειται στη σχέση, στις περιστάσεις ή ακόμα και στον άλλο άνθρωπο. Κυρίως όμως, πρέπει να αναζητήσουμε το μερίδιο ευθύνης που αναλογεί σε εμάς.

Βασίλης Αντωνάς
Εφημερίδα Κηφισιά 2010