Η αρχή του έτους είναι μια περίοδος που βρίσκει πολλούς από εμάς αναπάντεχα απροετοίμαστους, μπερδεμένους και πολλές φορές στα πρόθυρα κατάθλιψης. Η λάμψη από τα Χριστουγεννιάτικα λαμπιόνια και οι μπουρμπουλήθρες σαμπάνιας που ερεθιστικά γαργάλισαν τον ουρανίσκο μας είναι πλέον μακρινή ανάμνηση και αντικαθίστανται από τη μουντάδα και το καυσαέριο της πόλης. Οι χιονισμένες βουνοκορφές που μας καλημέριζαν στο Καρπενήσι, στο Πήλιο ή σε κάποιο προορισμό του εξωτερικού έχουν μετατραπεί σε ατελείωτες ουρές αυτοκινήτων στη Κηφισίας, τη Κατεχάκη και την Παραλιακή. Ο/Η σύντροφος μας σταματάει να τρέχει πανικόβλητη –όπως και εμείς- κάνοντας διάλλειμα μόνο για να βγάλει έναν αναστεναγμό απελπισίας. Ακόμα χειρότερα, δεν έχουμε σύντροφο ή και διάθεση να επικοινωνήσουμε με το πρόσωπο που περιστασιακά μπαινοβγαίνει στη ζωή μας. Οι εκκρεμότητες που είχαμε έντεχνα αναβάλει πριν τις γιορτές παρουσιάζονται δριμύτερες και ενισχυμένες και πελαγωμένοι ανατρέχουμε σε αυτές μία-μία μέσα στο κεφάλι μας ελπίζοντας πως ως δια μαγείας θα επιλυθούν. Τις περισσότερες φορές καθώς περνά ο χειμώνας, τα πράγματα φαίνονται να μπαίνουν στη θέση τους και η ασφαλής καθημερινότητα αποκαθίσταται…μέχρι την επόμενη χρονιά.
Εδώ όμως είναι που ίσως όλοι μας να κάνουμε ένα τεράστιο σφάλμα. Αντί να επωφεληθούμε της ευκαιρίας που μας δίνεται από αυτή τη βίαια εναλλαγή για να εξετάσουμε τα κομμάτια της ζωής μας που υπολειτουργούν, περιμένουμε στωικά να μουδιάσει το μυαλό και η ψυχή μας τόσο ώστε όλα όσα φαντάζουν ανυπόφορα τον αυτή τη περίοδο, να ξαναγίνουν μέρος μίας ρουτίνας ανεκτής και αποδεκτής. Και έτσι κάθε χρόνο η ευκαιρία να αλλάξουμε κάτι από αυτά εξατμίζεται όπως οι Πρωτοχρονιάτικες δεσμεύσεις που κάνουμε μέσα στο κεφάλι μας ή με μία βαρύγδουπη ανακοίνωση παρουσία αυτών που αγαπάμε («Θα κόψω το κάπνισμα», «Θα αλλάξω δουλειά», «Θα γίνω πιο κοινωνικός» κτλπ).
Μία διαπίστωση η οποία μπορεί να μας βοηθήσει είναι το πώς η ζωή μας δε χειροτερεύει δραστικά μετά τις γιορτές, απλά επανέρχεται εκεί που ήταν. Ακούγεται αυτονόητο, και όμως είναι κάτι που συχνά μας διαφεύγει. Αν αυτό που βιώνουμε τις πρώτες εβδομάδες του χρόνου δε μας αρέσει, τότε είναι σχεδόν βέβαιο πως υποσυνείδητα δε μας αρέσει ούτε τον υπόλοιπο. Χωρίς να αγνοούμε παράγοντες ιατρικούς (όπως πχ η κακή διάθεση μετά από παρατεταμένη χρήση αλκοόλ), οικονομικούς (όπως η έλλειψη χρημάτων μετά τις Χριστουγεννιάτικες αγορές) και κοινωνικούς (όπως το ότι μας λείπει η παρέα που, όπως και εμείς, έχει κλειστεί στο καβούκι της για να ανασυνταχθεί), εάν μετά τις γιορτές νιώθουμε ανεκπλήρωτοι και δυστυχισμένοι, τότε ανήκουμε στη κατηγορία των ανθρώπων που έχουν τα περιθώρια (και την ευκαιρία) να βελτιώσουμε την ύπαρξη μας.
Ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος να βελτιωθούμε είναι να διαγνώσουμε τι είναι αυτό που μας ενοχλεί. Είναι η αίσθηση μοναξιάς, η κακή επικοινωνία με τους γύρω μας, η υγεία και η εμφάνιση μας, τα επαγγελματικά και οικονομικά μας θέματα;
Συχνά είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων με 1-2 από αυτά να κυριαρχούν. Άλλες φορές είναι δύσκολο να εντοπίσουμε και να κατατάξουμε τις πηγές των προβλημάτων μας, πράγμα που υποδεικνύει πως χρειάζεται να δουλέψουμε με την αυτογνωσία μας. Ό,τι από αυτά και να είναι, μια καλή αρχή είναι να πάρουμε ένα κομμάτι χαρτί για κάθε ένα θέμα που εντοπίσαμε και να γράψουμε στην επικεφαλίδα το πρόβλημα, στο κάτω μέρος τη λύση που θα επιθυμούσαμε και στη μέση ένα ρεαλιστικό χρονικό πλαίσιο για την επίτευξη των στόχων μας.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διατηρήσουμε την επαφή μας με την πραγμτικότητα, δηλαδή με το τι είναι πραγματικά, ρεαλιστικά επιτεύξιμο, γιατί το να έχουμε σχέδια τα οποία θα ναυαγήσουν είναι εξίσου αντιπαραγωγικό με το να μην έχουμε καθόλου. Για παράδειγμα το να σχεδιάσουμε να χάσουμε 20 κιλά ή να κάνουμε 5 καινούργιους φίλους στο διάστημα ενός μήνα σχεδόν σιγουρεύει την αποτυχία μας. Θα βοηθήσει λοιπόν εάν στο διάστημα ανάμεσα στο πρόβλημα και τη λύση εισάγουμε χρονικά τα βήματα τα οποία θεωρούμε πως θα μπορέσουμε να πάρουμε μέχρι να φτάσουμε στο τέρμα. Καθώς προχωράμε, θα ανακαλύψουμε πως πολλά από αυτά που μας κάνουν δυστυχείς είτε είναι αλληλένδετα είτε έχουν άλλη αιτία ύπαρξης και λύση από αυτή που προσμέναμε. Αυτό θα σημαίνει πως η δουλειά που ξεκινήσαμε έχει αποκτήσει δυναμική και προοπτική, σε σημείο που δε μας επιτρέπει πια να την αγνοήσουμε. Όπως η δύσκολη περίοδος μετά τις γιορτές, έτσι και αυτή η διαδικασία θα μας πιάσει απροετοίμαστους ή και ανήμπορους να αντιδράσουμε. Αν μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα περιστατικά ως μεγεθυντικό φακό αντί να τα εκλάβουμε ως αποτυχία, τότε είναι βέβαιο πως η γνώση που θα αποκομίσουμε θα αποτελέσει πολύτιμο εφόδιο για να ξεπεράσουμε και να βελτιώσουμε τη ποιότητα της ζωής μας, την επικοινωνία μας με τους γύρω μας και πάνω από όλα τη σχέση με τον εαυτό μας. Χρήσιμοι σύμμαχοι σε αυτό το ταξίδι μπορούν να είναι οι φίλοι μας, η οικογένεια μας ή ακόμα και ένας ψυχοθεραπευτής που μας εμπνέει εμπιστοσύνη. Με αυτό τον τρόπο η αρχή κάθε χρόνου θα μετατραπεί από μια περίοδο που αδημονούμε να τελειώσει σε έναν απολογισμό προόδου, ανάπτυξης και αυτό-πραγμάτωσης.
Εδώ όμως είναι που ίσως όλοι μας να κάνουμε ένα τεράστιο σφάλμα. Αντί να επωφεληθούμε της ευκαιρίας που μας δίνεται από αυτή τη βίαια εναλλαγή για να εξετάσουμε τα κομμάτια της ζωής μας που υπολειτουργούν, περιμένουμε στωικά να μουδιάσει το μυαλό και η ψυχή μας τόσο ώστε όλα όσα φαντάζουν ανυπόφορα τον αυτή τη περίοδο, να ξαναγίνουν μέρος μίας ρουτίνας ανεκτής και αποδεκτής. Και έτσι κάθε χρόνο η ευκαιρία να αλλάξουμε κάτι από αυτά εξατμίζεται όπως οι Πρωτοχρονιάτικες δεσμεύσεις που κάνουμε μέσα στο κεφάλι μας ή με μία βαρύγδουπη ανακοίνωση παρουσία αυτών που αγαπάμε («Θα κόψω το κάπνισμα», «Θα αλλάξω δουλειά», «Θα γίνω πιο κοινωνικός» κτλπ).
Μία διαπίστωση η οποία μπορεί να μας βοηθήσει είναι το πώς η ζωή μας δε χειροτερεύει δραστικά μετά τις γιορτές, απλά επανέρχεται εκεί που ήταν. Ακούγεται αυτονόητο, και όμως είναι κάτι που συχνά μας διαφεύγει. Αν αυτό που βιώνουμε τις πρώτες εβδομάδες του χρόνου δε μας αρέσει, τότε είναι σχεδόν βέβαιο πως υποσυνείδητα δε μας αρέσει ούτε τον υπόλοιπο. Χωρίς να αγνοούμε παράγοντες ιατρικούς (όπως πχ η κακή διάθεση μετά από παρατεταμένη χρήση αλκοόλ), οικονομικούς (όπως η έλλειψη χρημάτων μετά τις Χριστουγεννιάτικες αγορές) και κοινωνικούς (όπως το ότι μας λείπει η παρέα που, όπως και εμείς, έχει κλειστεί στο καβούκι της για να ανασυνταχθεί), εάν μετά τις γιορτές νιώθουμε ανεκπλήρωτοι και δυστυχισμένοι, τότε ανήκουμε στη κατηγορία των ανθρώπων που έχουν τα περιθώρια (και την ευκαιρία) να βελτιώσουμε την ύπαρξη μας.
Ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος να βελτιωθούμε είναι να διαγνώσουμε τι είναι αυτό που μας ενοχλεί. Είναι η αίσθηση μοναξιάς, η κακή επικοινωνία με τους γύρω μας, η υγεία και η εμφάνιση μας, τα επαγγελματικά και οικονομικά μας θέματα;
Συχνά είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων με 1-2 από αυτά να κυριαρχούν. Άλλες φορές είναι δύσκολο να εντοπίσουμε και να κατατάξουμε τις πηγές των προβλημάτων μας, πράγμα που υποδεικνύει πως χρειάζεται να δουλέψουμε με την αυτογνωσία μας. Ό,τι από αυτά και να είναι, μια καλή αρχή είναι να πάρουμε ένα κομμάτι χαρτί για κάθε ένα θέμα που εντοπίσαμε και να γράψουμε στην επικεφαλίδα το πρόβλημα, στο κάτω μέρος τη λύση που θα επιθυμούσαμε και στη μέση ένα ρεαλιστικό χρονικό πλαίσιο για την επίτευξη των στόχων μας.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διατηρήσουμε την επαφή μας με την πραγμτικότητα, δηλαδή με το τι είναι πραγματικά, ρεαλιστικά επιτεύξιμο, γιατί το να έχουμε σχέδια τα οποία θα ναυαγήσουν είναι εξίσου αντιπαραγωγικό με το να μην έχουμε καθόλου. Για παράδειγμα το να σχεδιάσουμε να χάσουμε 20 κιλά ή να κάνουμε 5 καινούργιους φίλους στο διάστημα ενός μήνα σχεδόν σιγουρεύει την αποτυχία μας. Θα βοηθήσει λοιπόν εάν στο διάστημα ανάμεσα στο πρόβλημα και τη λύση εισάγουμε χρονικά τα βήματα τα οποία θεωρούμε πως θα μπορέσουμε να πάρουμε μέχρι να φτάσουμε στο τέρμα. Καθώς προχωράμε, θα ανακαλύψουμε πως πολλά από αυτά που μας κάνουν δυστυχείς είτε είναι αλληλένδετα είτε έχουν άλλη αιτία ύπαρξης και λύση από αυτή που προσμέναμε. Αυτό θα σημαίνει πως η δουλειά που ξεκινήσαμε έχει αποκτήσει δυναμική και προοπτική, σε σημείο που δε μας επιτρέπει πια να την αγνοήσουμε. Όπως η δύσκολη περίοδος μετά τις γιορτές, έτσι και αυτή η διαδικασία θα μας πιάσει απροετοίμαστους ή και ανήμπορους να αντιδράσουμε. Αν μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα περιστατικά ως μεγεθυντικό φακό αντί να τα εκλάβουμε ως αποτυχία, τότε είναι βέβαιο πως η γνώση που θα αποκομίσουμε θα αποτελέσει πολύτιμο εφόδιο για να ξεπεράσουμε και να βελτιώσουμε τη ποιότητα της ζωής μας, την επικοινωνία μας με τους γύρω μας και πάνω από όλα τη σχέση με τον εαυτό μας. Χρήσιμοι σύμμαχοι σε αυτό το ταξίδι μπορούν να είναι οι φίλοι μας, η οικογένεια μας ή ακόμα και ένας ψυχοθεραπευτής που μας εμπνέει εμπιστοσύνη. Με αυτό τον τρόπο η αρχή κάθε χρόνου θα μετατραπεί από μια περίοδο που αδημονούμε να τελειώσει σε έναν απολογισμό προόδου, ανάπτυξης και αυτό-πραγμάτωσης.
Βασίλης Αντωνάς
(Εφημερίδα Αμαρυσία 2008)
